Blauwalgen

 

WAT ZIJN BLAUWALGEN?

Blauwalgen behoren tot de oudste levensvormen op onze planeet en zitten van nature in het oppervlaktewater. Hoewel hun naam anders doet vermoeden, zijn het eigenlijk geen algen of wieren, maar bacteriën. Hun wetenschappelijke naam is cyanobacteriën. De blauwalg bestaat niet.

 

Er bestaan namelijk niet minder dan 2000 soorten en niet elke blauwalgensoort is even schadelijk.Wat ze wel met echte algen gemeen hebben, is hun vermogen om aan fotosynthese te doen. Bij fotosynthese wordt CO2 omgezet naar biomassa en zuurstof met behulp van zonlicht. Als gevolg van de fotosynthese verhoogt het soortelijk gewicht van blauwalgen (door de opslag van suikers) , waardoor deze zich lager in de waterkolom gaan bevinden. Daar nemen de cellen de nodige voedingsstoffen op waarbij ze de opgeslagen suikers gebruiken als energiebron. Zo worden de cellen weer lichter en gaan ze weer drijven. Bij dit proces wordt een aanzienlijke hoeveelheid zuurstof uit het water onttrokken, met mogelijks vissterfte tot gevolg. Drijflagen van blauwalgen komen vooral ’s ochtends voor, als tijdens de nacht de opgeslagen suikers zijn verbruikt.

WAAROM ZIJN BLAUWALGEN GEVAARLIJK?

Het grootste gevaar van blauwalgen schuilt in de eigenschap om gifstoffen (cyanotoxines) te produceren. Afhankelijk van hun effecten, worden verschillende groepen van cyanotoxines onderscheiden: neurotoxines, cytotoxines, hepatotoxines en irriterende stoffen (dermatotoxines). Sommige van deze toxines behoren tot de meest dodelijke ter wereld omdat ze niet enzymatisch afgebroken kunnen worden en er geen tegengif voor bestaat. Voorzichtigheid is dan ook geboden!

Gezondheidsrisico
De blootstelling aan blauwalgen kan op verschillende manieren gebeuren, nl:

1. opname via de mond (drinkwater, voedsel, per ongeluk inslikken van water tijdens recreatie);
2. blootstelling via de huid;
3. inademen.

Hoewel iedereen het er over eens is dat het binnenkrijgen van blauwalgen via de mond veruit de belangrijkste weg van gevaar inhoudt, tonen diverse studies aan dat blauwalgen ook via de lucht kunnen verspreid worden. waarna ze door inademing in de bloedsomloop kunnen terechtkomen. Hoewel de aangetroffen concentraties lager zijn dan rechtstreekse opname door de mond, kan dit risico echter niet ontkend worden. Daarnaast kunnen blauwalgentoxines ook fytotoxisch zijn, opgenomen worden door en geaccumuleerd worden in de plant.

Langdurige blootstelling (enkele uren per dag) kan aanleiding geven tot irritatie van de ogen, oren en huid en hoofdpijn, luchtwegklachten, allergische reacties, astma en zelfs diarree en braken.

MOGELIJKE MAATREGELEN

De Vlaamse Waterweg nv wil elk risico uitsluiten. Daarom wordt waterrecreatie en captatie in de buurt van blauwalgen algemeen ontraden. Voor enkele captatie- en recreatievormen wordt het gezondheidsrisico dermate hoog ingeschat, dat een verbod dient ingesteld te worden.